قبل از شروع
اصول: تا افتادن بند ناف (۷–۱۴ روز) بهتر است حمام اسفنجی انجام شود؛ اتاق گرم (۲۴–۲۶°C)، جریان هوا قطع، همهٔ وسایل دم‌دست. هرگز—حتی چند ثانیه—نوزاد را تنها نگذارید.
وسایل لازم
- لگن/روشویی تمیز + پارچ کوچک
- ۲ حوله نرم (ترجیحاً کلاه‌دار)
- پنبه/گاز نرم
- شویندهٔ ملایم مخصوص نوزاد (بی‌عطر)
- دماسنج حمام (اختیاری)
- پوشک و لباس تمیز، کرم مرطوب‌کنندهٔ بی‌عطر
دمای آب و مدت
- دمای آب: حدود ۳۷°C (تست با مچ دست)
- عمق آب: ۵–۸ سانتی‌متر
- مدت: ۵–۱۰ دقیقه
مراحل حمام اسفنجی (تا افتادن بند ناف)
- دست‌ها را بشویید و سطح گرم و امن آماده کنید.
- صورت را فقط با آب ولرم و پنبه تمیز کنید (بدون شوینده).
- بدن را با گاز/دستمال خیس تمیز کنید؛ بند ناف را بیرون آب و خشک نگه دارید.
- چین‌ها (گردن، زیربغل، کشاله) را دقیق خشک کنید.
- پوشک و لباس تمیز بپوشانید.
مراحل حمام در لگن (بعد از افتادن بند ناف)
- لگن را با آب ولرم پر کنید و با حمایت کامل سر و گردن نوزاد را داخل آب بگذارید.
- ابتدا بدن، و در پایان موها را با کف خیلی کم بشویید تا سرد نشود.
- شویندهٔ بی‌عطر را فقط روی دست‌ها و چین‌ها استفاده کنید.
- برای گرم‌ماندن، با کف دست آبِ ولرم روی بدن بریزید.
- سریع به حولهٔ کلاه‌دار منتقل، کاملاً خشک، و در صورت نیاز مرطوب‌کنندهٔ بی‌عطر بزنید.
نکات طلایی ایمنی
- کف/شامپو زیاد باعث خشکی پوست می‌شود—حداقلی استفاده کنید.
- گوش‌پاک‌کن داخل کانال گوش ممنوع؛ فقط خشک‌کردن لالهٔ گوش.
- حمام روزانه لازم نیست؛ ۲–۳ بار در هفته کافی است (بینشان شستوشوی موضعی).
- ناخن‌ها را در صورت نیاز بعد از حمام که نرم‌اند کوتاه کنید.
رسیدگی به بند ناف
- خشک و تمیز نگه دارید؛ لبهٔ پوشک زیر بند قرار بگیرد.
- ترشحات اندک طبیعی است؛ قرمزی واضح، ترشح چرکی یا بوی بد نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.
نکات مهم
- اتاق گرم و بدون باد
- دمای آب ~۳۷°C
- همهٔ وسایل دم‌دست
- شستوشوی ملایم، زمان کوتاه
- خشک‌کردن دقیق چین‌ها و بند ناف
- مرطوب‌کنندهٔ بی‌عطر (در صورت نیاز)
پرسش‌های پرتکرار
هر چند وقت یکبار حمام کنیم؟
۲–۳ بار در هفته کافی است. بین روزها، شستوشوی موضعی با آب ولرم انجام دهید.
اگر نوزاد هنگام حمام گریه میکند چه کنم؟
مدت را کوتاه‌تر کنید، آب را کمی گرمتر (نه داغ) نگه دارید، و با صدای آرام حرف بزنید. می‌توانید حمام را به زمان بیداریِ شاداب منتقل کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
تب، بیحالی، قرمزی/ترشح چرکی بند ناف، یا راش گسترده—در این موارد ارزیابی پزشکی لازم است.
یادداشت: این مطلب جایگزین توصیهٔ پزشک نیست. اگر نگران هستید، با پزشک اطفال مشورت کنید.